Wizyta studyjna naukowców Uniwersytetu Warszawskiego w Research Institute for Peace and Security (RIPS) w Tokio

Delegacja Uniwersytetu Warszawskiego 3 lipca 2025 r. odwiedziła w Tokio Research Institute for Peace and Security (RIPS), znaczące centrum badań nad współczesnym bezpieczeństwem. Spotkanie, prowadzone przez dyrektora Instytutu, prof. Hideshiego Tokuchi, było poświęcone wymianie poglądów na temat regionalnych i globalnych wyzwań bezpieczeństwa.

🇯🇵 Japońska perspektywa bezpieczeństwa
Prof. Tokuchi przedstawił zarys japońskiej strategii bezpieczeństwa narodowego oraz wyzwań demograficznych i geopolitycznych. Zwrócił uwagę na:

• Rosnące napięcia w regionie Azji i Pacyfiku, m.in. w związku z rosnącym potencjałem Chin i niestabilnością na Półwyspie Koreańskim,
• Wzrost znaczenia kwestii bezpieczeństwa Arktyki („Arctic security”) – ze względu na skutki zmian klimatu i nowe szlaki transportowe tandfonline.com,
• Konieczność uwzględnienia zmian klimatycznych w strategii bezpieczeństwa, co znajduje odzwierciedlenie w Narodowej Strategii Bezpieczeństwa z 2022 r., a także w opracowanej w 2022 r. „Response Strategy on Climate Change” Ministerstwa Obrony .

💂 Japońskie Siły Samoobrony
Japonia nie posiada formalnej armii zgodnie z konstytucyjnym zapisem artykułu 9, lecz utrzymuje Japońskie Siły Samoobrony (JSDF) – formację o charakterze defensywnym, podporządkowaną konstytucyjnym ograniczeniom. Zespalają one funkcje obronne, reagowania na katastrofy oraz udziału w misjach pokojowych.

📉 Wyzwania demograficzne
Prof. Tokuchi zwrócił uwagę na trudności rekrutacyjne – potrzeba pozyskania ok. 10 000 nowych osób rocznie do JSDF. Niższy przyrost naturalny i starzejące się społeczeństwo (współczynnik dzietności ~1,3 dziecka na kobietę) znacząco utrudniają osiągnięcie tego celu.

🛡️ Nowa strategia obronna Japonii
Zaktualizowana narodowa strategia bezpieczeństwa (2022) zakłada:

• Zwiększenie wydatków na obronność i rozwój zdolności kontruderzeniowych (m.in. zakup pocisków Tomahawk) apnews.com,
• Wzmocnienie współpracy sojuszniczej – zwłaszcza z USA, oraz udziału w inicjatywach AUKUS ,
• Integrację kwestii klimatu i bezpieczeństwa, w tym adaptację wojsk do zmian środowiskowych, redukcję emisji i zwiększenie odporności infrastruktury .

🗣️ Wymiana poglądów i znaczenie dialogu
Spotkanie uwieńczyła otwarta dyskusja dotycząca miejsca Japonii w architekturze bezpieczeństwa Indo-Pacyfiku, relacji sojuszniczych, demograficznych wyzwań i roli zmian klimatu w strategii obronnej. Uczestnicy zgodzili się, że takie spotkania wzmacniają międzynarodowy dialog naukowy oraz sprzyjają pogłębieniu współpracy badawczej.

Uczestnicy wizyty z Uniwersytetu Warszawskiego:

• prof. dr hab. Zygmunt Lalak – Prorektor UW ds. badań
• prof. dr hab. Maciej Raś – Prorektor UW ds. studenckich i jakości kształcenia
• prof. dr hab. Agata Dziewulska – Centrum Europejskie UW i Platforma Zielonego Dialogu
• dr hab. Katarzyna Nawrot – Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
• prof. dr hab. Rafał Ulatowski – Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
• prof. dr hab. Łukasz Zamęcki – Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
• dr Katarzyna Starecka – Wydział Orientalistyczny

Spotkanie potwierdziło istotność współpracy między uniwersytetami w kontekście analiz bezpieczeństwa regionalnego i globalnego oraz umożliwiło wspólne zidentyfikowanie obszarów przyszłych badań i wymiany doświadczeń.